De evolutie van de functie praktijk­ondersteuner GGZ (POH-GGZ)

De geschiedenis van de POH-GGZ in Nederland is nauw verbonden met ontwikkelingen in de gezondheidszorg.

Begin 21^e eeuw groeide het besef in Nederland dat veel mensen met psychische problemen in eerste instantie bij de huisarts terechtkomen. Het idee ontstond om in de huisartsenpraktijk een professional te hebben die gespecialiseerd is in geestelijke gezondheidszorg.

Verschillende pilots en projecten werden gestart om de toegevoegde waarde van een POH-GGZ in de huisartsenpraktijk te onderzoeken. Op basis van positieve resultaten en ervaringen uit deze pilots is de functie van de POH-GGZ geleidelijk aan structureel ingevoerd in huisartsenpraktijken. Het doel was om laagdrempelige psychologische zorg te bieden aan mensen met psychische klachten en daarmee de druk op de specialistische geestelijke gezondheidszorg te verminderen.

Later zijn stappen ondernomen om de functie van de POH-GGZ verder te professionaliseren. Er zijn opleidingen en bijscholingen ontwikkeld om POH-GGZ’ers specifieke kennis en vaardigheden bij te brengen, zodat ze effectief kunnen bijdragen aan de zorg voor patiënten met psychische problemen.

Onze collega Bea beoefent inmiddels al bijna 14 jaar de functie van POH-GGZ. Dit is wat zij zegt over haar beginjaren:

“In 2010 startte ik in de functie van POH-GGZ. Destijds nog in wel vijf praktijken, omdat er nog maar weinig uur per praktijk beschikbaar werd gesteld. Er bestond ook nog geen functieomschrijving, wat ervoor zorgde dat we zelf op ontdekking konden gaan. Wat past volgens ons binnen en bij deze functie in de huisartsenzorg? Erg leuk om in die tijd te mogen pionieren. Al snel werd duidelijk dat de functie POH-GGZ van toegevoegde meerwaarde was en zou gaan groeien. Waar in 2010 de POH-GGZ voor veel huisartsen nog amper een bekende term was, is de POH-GGZ nu niet meer weg te denken uit de praktijk.”

De rol van de POH-GGZ is nu goed ingebed in de Nederlandse gezondheidszorg en veel huisartsenpraktijken hebben één of meerdere POH-GGZ’ers in dienst om psychische zorg te bieden aan hun patiënten. De inzet van de POH-GGZ levert positieve resultaten op, zowel voor patiënten als voor het gezondheidszorgsysteem als geheel. Enkele belangrijke opbrengsten zijn:

• Toegankelijkheid van zorg: De POH-GGZ verbetert de toegankelijkheid van geestelijke gezondheidszorg, met name voor mensen met lichte tot matige psychische problemen. Doordat ze binnen de huisartsenpraktijk werken, kunnen patiënten sneller en laagdrempeliger hulp krijgen.
• Vroegtijdige interventie: De POH-GGZ kan vroegtijdige interventies bieden, waardoor psychische problemen in een eerder stadium worden herkend en aangepakt. Dit vermindert de kans op verdere escalatie van de problemen.
• Samenwerking in de eerstelijnszorg: De samenwerking tussen de POH-GGZ en huisartsen verbetert de integrale zorg in de eerstelijnsgezondheidszorg. Het stelt huisartsen in staat om patiënten met psychische problemen effectiever te behandelen door de expertise van de POH-GGZ in te schakelen.
• Verlichting van huisartsen: De POH-GGZ neemt een deel van de zorgtaken op het gebied van geestelijke gezondheid over, waardoor huisartsen meer ruimte krijgen voor andere medische taken. Dit kan de werkdruk op huisartsen verminderen.
• Kostenbesparing: Door psychische problemen in een vroeg stadium aan te pakken, kan de inzet van de POH-GGZ bijdragen aan kostenbesparingen. Het voorkomt mogelijk duurdere behandelingen op de lange termijn door problemen in een vroeg stadium aan te pakken.
• Verbeterde patiënttevredenheid: Patiënten ervaren vaak een verbeterde tevredenheid omdat ze sneller en dichter bij huis toegang hebben tot geestelijke gezondheidszorg. De laagdrempelige benadering kan ook het stigma rond mentale gezondheid verminderen.

Al met al draagt de inzet van de POH-GGZ bij aan een effectievere en efficiëntere aanpak van psychische problemen binnen de eerstelijnsgezondheidszorg in Nederland. Het blijft echter een dynamisch vakgebied dat zich aanpast aan veranderende behoeften en inzichten in de geestelijke gezondheidszorg.

Ondanks de succesvolle resultaten is ook nu verandering noodzakelijk. Waarom? Hier vertelt onze directeur Niek Janssen je in een volgende blog meer over.