Terug naar overzicht

Meer grip op wachttijden door nieuwe initiatieven

Uit cijfers van het NIVEL blijkt dat de afgelopen jaren het aantal volwassen patiënten wat contact heeft gehad met de huisartsenpraktijk voor psychische en psychosociale problemen is toegenomen. In de jaren 2011 tot 2017 steeg het percentage patiënten die op doorverwijzing van de huisarts een afspraak had met een POH-GGZ van 0,7% naar 4%. De wachttijden voor een behandeling lopen daarbij snel op. Hoe is deze stijging te verklaren? En welke nieuwe initiatieven en werkwijze zorgen voor het verkorten van de ontstane wachttijden? We spraken Rudolf Keijzer, algemeen directeur bij Praktijksteun, over deze ontwikkeling in de GGZ.

Belang van de POH-GGZ

“Veel huisartsen in Nederland werken samen met één of meerdere POH-GGZ. Zij bieden een aanvulling binnen de huisartsenpraktijk voor patiënten met psychische en psychosociale problemen. Ook voor mensen die voorheen geen hulp zouden hebben gevonden of juist (te snel) waren doorwezen, biedt de POH-GGZ passende zorg”, vertelt Rudolf. Sinds 1 januari 2014 is de GGZ omgevormd. Door de invoering van de Basis GGZ in Nederland worden patiënten met lichte psychische en psychosociale problematieken gerichter geholpen binnen de huisartsenzorg. Middels de gesprekken die de POH-GGZ samen met de patiënt voert, herkennen zij de psychische problematiek van de patiënt, begeleiden of behandelen de patiënt waar mogelijk of verwijzen hem/haar door. Rudolf: “Op deze manier kunnen steeds meer patiënten met (milde) psychische klachten binnen de huisartsenpraktijk worden behandeld. Hierdoor kan er laagdrempelige zorg dichter bij huis worden verleend.”

Toenemende wachttijden

“Een keerzijde van de omvorming binnen de GGZ is dat de druk op de eerstelijnszorg toeneemt. Door deze veranderingen wordt de rol van de huisarts en POH-GGZ groter, waardoor de toename van het aantal patiënten met psychische en sociale problemen in de huisartsenzorg grotendeels is te verklaren. De toename van patiënten met psychische klachten en de krapte op de arbeidsmarkt, waardoor vacatures moeilijk in te vullen zijn, maakt dat er vanuit de schaarste wachtlijsten ontstaan. Soms zelfs al in de huisartsenpraktijk”, vertelt Rudolf. Uiteraard wordt er op meerdere manieren hard gewerkt om de wachttijden te voorkomen of waar nodig terug te dringen. Voldoende en juiste capaciteit is nodig om de kwaliteit binnen de huisartsenzorg te waarborgen. Er kan daarbij ook worden gedacht aan slimme (nieuwe) initiatieven, werkwijze en behandelingen die de patiënt daarbij helpt.

Nieuwe initiatieven

“Vorig jaar zijn er een achttal ‘Taskforces Wachttijden’ gelanceerd in Nederland. Hierbij wordt er door middel van concrete interventies met een werkgroep gestreefd om in korte tijd de wachttijden te verminderen. Soms kan de inzet van bijvoorbeeld e-health een juiste oplossing zijn om kwalitatief goede zorg te ondersteunen met betrouwbare instrumenten. Daarnaast hebben we in de regio Noord-Limburg, vanuit het regionale Platform (GGZ Noord-Limburg), het project ‘Zo kort mogelijk bij ons’ opgezet. Dit project heeft als doel om uiteindelijk samen met de regio ervoor te zorgen dat mensen op het juiste moment de juist hulp of zorg te krijgen. Niet afwachten tot een behandeling is afgerond, maar al tijdens de behandeling nadenken over de volgende stap. Er dient te worden gekeken naar hoe de patiënt kan worden geholpen deze overgang zo goed mogelijk te maken. Hindernissen zoals wachtlijsten of ‘doorbehandelen omdat er geen alternatief is’ lijken nog te veel in het systeem gebakken te zitten. Het is aan ons allen om hier juist gezamenlijk actie tegen te ondernemen”, vertelt Rudolf.

E-health als belangrijk instrument

In verschillende regio’s wordt e-health, naast het gebruik binnen de huisartsenzorg, ook ingezet als keteninstrument. Hierbij wordt er in de regio één onafhankelijk regionaal platform ingezet om zo het pad naar herstel en duurzame stabiliteit te kunnen ondersteunen, ook bij (terug)verwijzingen. Door het aanbieden van digitale zorg kan een patiënt efficiënte en betaalbare hulp krijgen. Het is een laagdrempelige manier om de patiënt te stimuleren zelf aan zijn of haar gezondheid te werken. Rudolf: “Op deze manier kan e-health bestaande gesprekken, door trainingen en online therapieën, met bijvoorbeeld de POH-GGZ aanvullen of zelfs een aantal gesprekken op de praktijk vervangen. Dit leidt uiteindelijk niet alleen tot vermindering van wachttijden, maar ook de duur van de periode waarin de behandeling plaatsvindt of de patiëntreis kan worden verkort. Tevens kan e-health worden gebruikt ter voorbereiding of ter overbrugging van de wachtperiode, doordat je de patiënt kan voorbereiden op wat er komen gaat. Het stimuleren en onder de aandacht brengen van e-health is dan ook een passend initiatief om de toename van het aantal patiënten met psychische en sociale problemen in de Basis GGZ te ondervangen. Zeker nu we ook vanuit een preventieve insteek de samenwerking met de gemeenten en dus het sociaal domein hebben gevonden.”